آموزش قطعات خودرو: وظیفه و نحوه عملکرد قطعات

سرسیلندر

سر سیلندر یکی از مهمترین قطعات موتور خودرو است که در بالا سیلندرها واقع شده و نقش بسیار حیاتی در عملکرد موتور دارد.

۱. وظیفه اصلی: وظیفه اصلی سر سیلندر، ایجاد فضایی بسته در بالای سیلندر برای شعله‌ی جرقه‌ای یا اتاقک احتراق است. این فضا به عنوان “فضای احتراق” شناخته می‌شود و در آنجا سوخت و هوا با یک ترکیب مناسب مخلوط می‌شوند و سپس با شعله‌ی جرقه‌ای به اشتعال درآمده و انفجار می‌کنند.

۲. ویژگی‌ها: سر سیلندر باید دارای ویژگی‌های مهمی باشد. اولین ویژگی این است که باید بسیار محکم و مقاوم باشد تا از نشت سوخت و انفجار جلوگیری کند. همچنین باید دارای مسیرها و کانال‌های مناسبی برای عبور سوخت و هوا باشد.

۳. سیستم تاک تایمینگ: سر سیلندر به وسیله‌ی مکانیسمی به نام “سیستم تاک تایمینگ” کنترل می‌شود. این سیستم به راننده اجازه می‌دهد زمان باز و بسته شدن سر سیلندر را کنترل کند تا همگام با عملکرد موتور باشد.

۴. خوشه‌های سوزنده: در سر سیلندر معمولاً یک یا چند خوشه‌ی سوزنده نیز نصب می‌شود که به تأمین جرقه‌ی احتراق برای اتاقک احتراق کمک می‌کنند. این خوشه‌ها برای ایجاد شعله‌ی جرقه‌ای لازم برای انفجار سوخت و هوا به کار می‌روند.

۵. نگهداری و تعمیر: سر سیلندر نیازمند نگهداری و تعمیر منظم است. نگهداری صحیح و تعویض در مواقع لازم می‌تواند عمر مفید سر سیلندر و عملکرد موتور را بهبود ببخشد.

سر سیلندر به عنوان بخش مهمی از موتور خودرو، در تأمین احتراق سوخت و هوا و تولید قدرت مکانیکی برای حرکت خودرو ایفای نقش می‌کند.

واشر سرسیلندر

واشر سرسیلندر (Head Gasket) بین سر سیلندر (Cylinder Head) و بلوک سیلندر (Cylinder Block) قرار دارد. وظیفه اصلی واشر سر سیلندر، ایجاد یک سد محکم و نهایی بین دو بخش اصلی موتور، یعنی سیلندر و بلوک سیلندر است. در ادامه سایر وظایف واشر سر سیلندر و اهمیت آن در موتور خودرو توضیح داده شده است:

۱. سد و عایق: واشر سر سیلندر به عنوان یک عنصر سد و عایق عمل می‌کند. این واشر بین سر سیلندر و بلوک سیلندر قرار می‌گیرد تا جلوگیری از نشت سوخت و هوا در زمان احتراق و از نشت آب سیستم سرد کننده (رادیاتور) در زمان سرماکردن موتور را داشته باشد.

۲. مسیر سیالات: واشر سر سیلندر دارای چندین مسیر و کانال برای عبور سیالات مختلف مانند سوخت، هوا، آب سیستم سرد کننده، و روغن می‌باشد. این کانال‌ها برای تأمین نیازهای مختلف موتور به عنوان مسیرهای عبور سیالات عمل می‌کنند.

۳. مهم در انتقال حرارت: واشر سر سیلندر نیز نقش مهمی در انتقال حرارت از سر سیلندر به بلوک سیلندر دارد. این انتقال حرارت به کنترل دمای موتور و جلوگیری از افزایش دما در نقاط مهم موتور کمک می‌کند.

۴. جلوگیری از اصطکاک: واشر سر سیلندر همچنین به جلوگیری از اصطکاک و فشار مستقیم بین سر سیلندر و بلوک سیلندر کمک می‌کند. این جلوگیری از خرابی و سایش زودتری در این قسمت‌ها جلوگیری می‌کند.

۵. تعادل فشار: واشر سر سیلندر باعث تعادل فشار داخل سیلندرها می‌شود و از تخریب سر سیلندر در اثر اختلاف فشار در سیلندرها جلوگیری می‌کند.

واشر سر سیلندر باید با کیفیت بسیار بالا و مقاوم باشد تا بتواند به درستی کار کند. همچنین نگهداری منظم و بررسی دوره‌ای واشر سر سیلندر از اهمیت بسیاری برخوردار است تا از نشت یا خرابی آن جلوگیری شود و عمر موتور بیشتر شود.

بوش سیلندر چیست؟

بوش سیلندر به عنوان یک پوشش یا لوله درونی در سیلندر موتور قرار می‌گیرد و وظیفه‌ای مشخص در ارتباط با سیلندر دارد. در ادامه وظایف و نقش بوش سیلندر در موتورها توضیح داده می‌شود:

۱. محافظت از سیلندر: بوش سیلندر به عنوان یک لوله داخلی در سیلندر عمل می‌کند و سیلندر را از سایش و خرابی مستقیم موتور محافظت می‌کند. این پوشش به سیلندر اصلی به عنوان یک لایه محافظ و جلوگیری از تماس مستقیم میان سوخت و سیلندر کمک می‌کند.

۲. تغییرات در قطر سیلندر: بوش سیلندر می‌تواند به تنظیم قطر دقیق سیلندر کمک کند. چرا که در تعمیر موتور اهمیت دارد. زیرا در صورت سایش زیاد سیلندر، می‌توان با تعویض بوش سیلندر دقت و تنظیم قطر را بازسازی کرد.

۳. جلوگیری از نشت سوخت و هوا: بوش سیلندر به عنوان بخشی از اتاقک احتراق عمل می‌کند و در جلوگیری از نشت سوخت و هوا به سیلندر کمک می‌کند. این مسأله مهم است زیرا نشت سوخت و هوا می‌تواند به کاهش قدرت موتور و افزایش مصرف سوخت منجر شود.

۴. سازگاری با شرایط دمایی: بوش سیلندر باید توانایی تحمل دماهای بسیار بالا و پایین را داشته باشد. این ویژگی به موتور اجازه می‌دهد که در شرایط مختلف و متغیر به خوبی عمل کند.

۵. عمر مفید بلند: بوش سیلندر باید دارای عمر مفید بلندی باشد تا نیاز به تعویض مکرر آن را کاهش دهد و هزینه‌های تعمیر و نگهداری را کاهش دهد.

بوش سیلندر به عنوان یک قطعه مهم در موتورها، نقش اساسی در عملکرد و عمر موتور دارد. نگهداری و تعویض منظم این قطعه از اهمیت بسیاری برخوردار است تا عمر مفید موتور بهینه باقی بماند.

واتر پمپ

در ادامه آموزش قطعات موتور خودرو قطعه بعدی واتر پمپ (Water Pump) است. وظیفه اصلی واتر پمپ، چرخاندن و چرخش دادن مایع سرد کننده (معمولاً آب) در سیستم خنک‌کننده موتور می‌باشد تا دمای موتور در محدوده‌ی مطلوبی نگه داشته شود. اصلی ترین وظایف واتر پمپ در ادامه بررسی می‌شود:

۱. خنک‌کنندگی موتور: واتر پمپ به عنوان بخشی از سیستم خنک‌کننده موتور عمل می‌کند. وظیفه‌اش تضمین می‌کند که آب یا مایع خنک‌کننده به انتقال حرارت از قسمت‌های داغ موتور (مانند سیلندرها و سر سیلندر) بپردازد و حرارت را از موتور انتقال دهد. این پروسه باعث خنک ماندن موتور و جلوگیری از افزایش دما تا سطوح خطرناک می‌شود.

۲. پیشگیری از گرم شدن اضافی: وجود واتر پمپ به موتور اجازه می‌دهد که دما را در حدود مطلوبی نگه دارد. گرم شدن اضافی موتور می‌تواند به عوامل مختلفی از جمله سایش زودتری توسط تغییر شکل قطعات تا خرابی سیلندرها و سر سیلندر منجر شود.

۳. جلوگیری از انجماد: واتر پمپ در ماه‌های سرد سال و در مناطق با دماهای پایین از انجماد مایع خنک‌کننده جلوگیری می‌کند. اگر آب در سیستم خنک‌کننده منجمد شود، ممکن است سیلندرها و قطعات موتور خراب شوند.

۴. انتقال مایع خنک‌کننده: واتر پمپ مسئول ایجاد جریان و انتقال مایع خنک‌کننده از رادیاتور به سیلندرها و سر سیلندر می‌باشد. این پمپ‌کردن مایع خنک‌کننده به جایی که نیاز به خنک‌سازی دارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

۵. جلوگیری از افزایش دما: واتر پمپ به تعادل در دمای موتور کمک می‌کند و از افزایش دما و خطر نشت سوخت و هوا جلوگیری می‌کند.

پیستون

پیستون (Piston) یکی از اجزای اصلی موتورهای داخل سیلندر (Internal Combustion Engines) است و نقش بسیار مهمی در انتقال انرژی از احتراق سوخت به انرژی مکانیکی دارد. اصطلاحاً پیستون به عنوان قسمتی از مکانیزم موتور شناخته می‌شود که درون سیلندر به بالا و پایین حرکت می‌کند. در ادامه، ویژگی‌ها و وظایف پیستون در موتورهای خودرو توضیح داده می‌شود:

۱. ساختار پیستون: پیستون معمولاً به شکل استوانه‌ای و تحت اثر گرما و فشار بالا تولید می‌شود. معمولاً از فلزات مقاوم مانند آلومینیوم یا فولاد ساخته می‌شود.

۲. حرکت دوجانبه: پیستون به صورت دوجانبه درون سیلندر حرکت می‌کند. این حرکت شامل حرکت به بالا و پایین داخل سیلندر است. حرکت به بالا توسط انفجار سوخت و هوا ایجاد می‌شود و انرژی ایجاد شده به پیستون منتقل می‌شود.

۳. مهمترین قطعه انتقال انرژی: پیستون نقش اساسی در انتقال انرژی از انفجار سوخت و هوا به انرژی مکانیکی دارد. هنگامی که سوخت و هوا در اتاقک احتراق انفجار می‌کنند، این انفجار به پیستون فشار می‌آورد و پیستون به بالا حرکت کرده و انرژی مکانیکی تولید می‌کند.

۴. سیستم حلقه‌ها: پیستون دارای حلقه‌هایی (Piston Rings) است که به عنوان سیستم حلقه‌ها شناخته می‌شوند. این حلقه‌ها به پیستون متصل هستند و وظیفه اصلی آنها جلوگیری از نشت سوخت و هوا از سیلندر به بیرون و از روغن از سیلندر به داخل موتور است.

۵. تعمیر و نگهداری: پیستون نیازمند نگهداری و تعمیر منظم است. اصطلاحاً “پیستون رینگ‌ها” نیاز به تعویض دوره‌ای دارند تا از نشت سوخت و هوا و همچنین از خرابی پیستون جلوگیری شود.

میل لنگ

میل لنگ (Crankshaft) یکی از قطعات بسیار حیاتی در سیستم موتور خودرو است. این قطعه به عنوان ستون اصلی برای حرکت پیستون‌ها عمل می‌کند و تبدیل حرکت خطی پیستون‌ها به حرکت چرخشی در محوری تبدیل می‌کند. در واقع، میل لنگ وظیفه تبدیل حرکت پیستون‌ها به انرژی چرخشی را برعهده دارد. در ادامه ویژگی‌ها و وظایف میل لنگ در موتورهای خودرو توضیح داده می‌شود:

۱. ساختار میل لنگ: میل لنگ به شکل یک میله استوانه‌ای تولید می‌شود که در داخل موتور قرار دارد. این میله معمولاً از فولاد یا آلومینیوم با کیفیت بالا تولید می‌شود.

۲. انتقال حرکت پیستون: میل لنگ متصل به پیستون‌ها است و حرکت خطی پیستون‌ها را به حرکت چرخشی در میل لنگ تبدیل می‌کند. این تبدیل حرکت از چرخاندن میل لنگ به انتقال انرژی به سایر اجزا موتور، به ویژه انتقال انرژی به گیربکس و چرخ‌ها را ممکن می‌کند.

۳. سیستم میل لنگ و ویژگی‌های دورانی: میل لنگ معمولاً دارای مفتول‌ها و ویژگی‌های دورانی است که به طور دقیق تعادل و دوران صحیح را تضمین می‌کنند. همچنین، میل لنگ دارای لازمه‌های میل لنگ (Rod Bearings) است که به تماس میان میل لنگ و پیستون کمک می‌کند.

۴. تعادل و دقت: یکی از وظایف اصلی میل لنگ، تضمین تعادل و دقت در حرکت چرخشی میل لنگ است. این دقت و تعادل از اهمیت بالایی برخوردار است تا از لرزش‌ها و اشکالات در عملکرد موتور جلوگیری شود.

۵. پویایی و سرعت چرخشی: میل لنگ باید توانایی تحمل فشارها و سرعت‌های بالا در حین انتقال انرژی داشته باشد. این خصوصیت از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا موتورها با سرعت‌های مختلف و فشارهای متغیر عمل می‌کنند.

۶. نگهداری و تعویض: میل لنگ‌ها نیاز به نگهداری منظم دارند و در صورت سایش یا خرابی، تعویض آنها ضروری است. مراقبت از میل لنگ‌ها و روغن‌گیری مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.

تعمیرات خودرو نیازمند تخصص و مهارت است!

در این مقاله با قطعات موتوری در خودرو ها آشنا شدیم و نحوه عملکرد و وظایف آنها را توضیح دادیم. با شناخت بهتر هر یک از این قطعات بهتر می‌توانید در مواقع که خودرو شما دچار مشکل یا ایرادی می‌شود آن را تعمیر و عیب یابی کنید. اگر در زمینه تعمیرات خودرو تاحدی تخصص دارید و می‌خواهید در کنار اساتید مکانیک خودرو کار کنید و مهارت های خود را بالاتر ببرید یا در تعمیرات خودرو زمینه ای ندارید اما علاقه به یادگیری دارید، پیشنهاد می‌کنیم با مراجعه به صفحه دوره های تعمیرات خودرو فنی حرفه ای انواع دوره های مقدماتی و تخصصی در زمینه مکانیک، برق خودرو، جلوبندی و… را ببنید و آموزش های لازم را در کارگاه های مجهز زیر نظر اساتید با سابقه تجربه کنید.