⚡تست قطعات الکترونیکی فقط با داشتن مولتی متر
فهرست مطالب
بسیاری از قطعات الکترونیکی موجود در بازار نسبتاً جدید هستند و اطلاعات محدودی در مورد میزان خرابی آنها وجود دارد و همین باعث شده تمایل به تعویض کل بردها به جای عیب یابی آنها برای کشف و جایگزینی قطعات خراب بیشتر شود.
قطعات الکترونیکی زیادی در برد های الکتریکی وجود دارند که پیش از طراحی یک مدار الکترونیکی لازم است، تست و عیب یابی شوند. این قطعات الکترونیکی شامل: خازن، مقاومت، دیود، سلف، LED، بلندگو، باتری، پتانسیومتر و بسیاری قطعات دیگری می شود.
تست این قطعات الکترونیکی شاید پیچیده به نظر برسند، اما همه آن ها با یک روش آسان با کمک مولتی متر قابل تست و بررسی هستند. در این مقاله آموزشی با نحوه تست قطعات الکترونیکی روی برد آشنا خواهید شد و می توانید قطعات را روی برد به راحتی تست کنید. پس شما را به خواندن این مقاله از ایده پاژ دعوت میکنیم.
مولتی متر چیست؟
از مولتی متر برای تست و عیب یابی قطعات الکترونیکی استفاده میشود. این ابزار قادر است انواع پارامتر های الکتریکی مانند ولتاژ، جریان، مقاومت، فرکانس را اندازه گیری کند. با استفاده از مولتی متر میتوان به راحتی قطعات الکترونیکی را روی برد تست و عیب یابی کرد.
مولتی مترها به صورت آنالوگ و دیجیتالی عرضه میشوند. مدلهای دیجیتالی دارای یک صفحه نمایش مجهز به سیفرهای دیجیتال هستند که نتایج اندازهگیری را به شکل عددی نشان میدهند، در حالی که مدلهای آنالوگ بر اساس نشانگرها و مقیاسهای آنالوگ عمل میکنند.
از مزایای استفاده از مولتی متر میتوان به دقت بالا، کاربری آسان، قابلیت اندازهگیری چندین مقدار الکتریکی و نیز قابلیت حمل و نقل آسان اشاره کرد.
آموزش صفر تا صد کار با مولتی متر
روش تست مقاومت با مولتی متر
مقاومت یکی از قطعات الکترونیکی است که برای مقابله با جریان الکتریکی استفاده میشود. این قطعه از یک مادهی مقاومتی ساخته شده است که جریان را محدود میکند و باعث تبدیل انرژی الکتریکی به گرما میشود. مقدار مقاومت از واحد اهم (Ohm) برخوردار است و با نماد “R” نمایش داده میشود.
مقاومت در مدارهای الکترونیکی برای کنترل جریان، تقسیم ولتاژ و تحول انرژی استفاده میشود. مقادیر مقاومت معمولاً با کد رنگی بر روی قطعه نشان داده میشود. قطعات مقاومت ممکن است با مقاومتهای ثابت یا قابل تنظیم در دسترس باشند.
مقاومت به راحتی روی برد امکان تست دارد و تست دقیقی را به ما نمایش میدهد؛ به طور مثال هنگام تست مقاومت روی برد عدد دقیقی را نمایش میدهد و نیازی به جدا سازی پایه های آن نیست. همانطور که در ویدیو آموزشی تست مقاومت با مولتی متر مشاهده کردید، مقاومت ۳۳۰k میباشد که رنگ های روی مقاومت نیز نشانگر همین عدد میباشد.
اگر مولتی متر مقدار دقیق ۳۳۰k را نمایش دهد، بدین معناست که مقاومت سالم است که در اینجا مقدار کمی اختلاف دارد. برای اطمینان یک پایه از مقاومت را از روی برد جدا کرده، تا تست دقیق تری انجام دهیم. اکنون عدد نمایشی ۳۳۰k بوده و مقاومت صد در صد سالم است و پایه را مجددا روی برد لحیم میکنیم.
مقاومت هایی که مقداری کمی دارند به راحتی با تست بوق از سالم بودن آن میتوان مطمئن شد. به عنوان مثال مقاومت یک اهمی مانند یک اتصال کوتاه عمل میکند، با انجام تست مقاومت با بوق مولتی متر عدد یک را نمایش میدهد که مشخص میشود مقاومت سالم است.
اندازی گیری و تست مقاومت بیرون از مدار
برای اندازهگیری مقاومت با استفاده از مولتیمتر مراحل زیر را دنبال کنید:
۱. تنظیم مولتیمتر:
– مولتیمتر را روشن کنید.
– به حالت “مقاومت” یا “Ohm” بر روی دستگاه تنظیم کنید. معمولاً این حالت با نماد یا علامت “Ω” نشان داده میشود.
۲. متصل کردن پروبها:
– مولتیمتر دو پروب دارد، یکی قرمز و دیگری مشکی.
– یک پروب را به سر قطب مقاومت متصل کنید و پروب دیگر را به سر دیگر آن.
– اگر مقاومت دو سر دارد، مهم نیست که کدام پروب به کدام سر وصل شود. اگر مقاومت بیپله باشد، نتایج ممکن است به نوع وصل کردن پروبها بستگی داشته باشد.
۳. اندازهگیری:
– پروبها را به سرهای مقاومت وصل کرده و صبر کنید تا مقدار مقاومت نمایش داده شود.
– اگر مقاومت بسیار کم باشد، ممکن است مولتیمتر به حالت صدا (Buzzer) برود یا نمایشگر اعداد نشان داده نشود.
۴. خواندن مقدار مقاومت:
– مقدار مقاومت را از نمایشگر مولتیمتر بخوانید.
– اطمینان حاصل کنید که واحد مقاومت به اوم (Ohm) باشد.
برای مشاهده سرفصل های آموزشی و کسب اطلاعات بیشتر هر دوره، روی تصویر کلیک کنید.
تست دیود روی برد با مولتی متر
دیود یکی دیگر از قطعات الکترونیکی روی برد است که جریان الکتریکی را فقط در یک جهت عبور میدهد و در جهت مخالف آن را مسدود میکند. این قطعه از دو لایهٔ نیمهٔ هادی (معمولاً سیلیکون) تشکیل شده است که به طور خاص به یکدیگر متصل شدهاند.
لایهٔ مثبت که به آن آند گفته میشود و لایهٔ منفی که به آن کاتد گفته میشود. دیود در مدارهای الکترونیکی برای تنظیم جریان، تحول انرژی و محافظت از دستگاهها در برابر جریان معکوس مورد استفاده قرار میگیرد. دیودها میتوانند با استفاده از کد رنگی یا شمارهٔ مدل تشخیص داده شوند.
اکثر اوقات میتوان دیود ها را روی مدار تست کرد مانند دیود پل چرا که قطعاتی که با آنها در ارتباط هستند روی مقدار دیودی ما تاثیری نمیگذارند.
قطعاتی مانند ترانزیستورها، خود دیودها هستند که این مقدار را ممکن است خراب کند. در این برد چون چهاردیود و یک خازن وجود دارد پس خیلی راحت میتوانیم مقدار دیودی آنها را بخوانیم. مقدار ۰.۵ نشان دهنده سلامت دیود ها میباشد. در ویدئو آموزشی زیر نحوه تست سلامت دیود آموزش داده شده است.
نحوه تست سلف با مولتی متر
سلف یک قطعه الکترونیکی است که در مدارهای الکتریکی و الکترونیکی استفاده میشود. سلف یک تابعه مغناطیسی دارد و از یک هسته مغناطیسی و همچنین یک سیم پیچی تشکیل شده است.
وظیفهی اصلی سلف، ذخیره و انتقال انرژی مغناطیسی است. با اعمال جریان الکتریکی به سیم پیچی سلف، یک میدان مغناطیسی ایجاد میشود که در هسته سلف ذخیره میشود.
سپس، این انرژی مغناطیسی میتواند به صورت انتقال از طریق سیم پیچی به سایر قطعات مدار منتقل شود. سلف در بسیاری از برنامههای الکترونیکی از جمله فیلترینگ، تنظیم فرکانس و تقویت سیگنال استفاده میشود.قطعاتی مانند ترانس ها یا سلف ها را دو پایه ای که به هم راه میدهند را بایستی تست بوق بگیریم.
نکته ای باید در خصوص تست سلف با مولتی در نظر بگیرید این است که مولتی متر ها نمیتوانند مقدار سلف را اندازه گیری کنند و صرفا میتوان از سالم بودن سلف روی مدار مطمئن شد. در ادامه مبحث آموزش تست و عیب یابی قطعات روی برد های الکترونیکی، ویدئو آموزشی تست بوق سلف آوره شده است.
تست ترانس سوئیچینگ با مولتی متر
ترانس سوئیچینگ یک قطعه الکترونیکی است که برای تغییر ولتاژ یا جریان الکتریکی در یک مدار استفاده میشود. این قطعه قادر است ولتاژ ورودی را به صورت سوئیچینگ و با فرکانس بالا تغییر دهد. عملکرد ترانس سوئیچینگ براساس چرخش سریع یک سوئیچ الکترونیکی مانند ماسفت (MOSFET) است که به صورت دورهای روشن و خاموش میشود.
این تغییر ولتاژ باعث ایجاد پالسهای سوئیچینگ است که میتوانند از طریق اصلاح ولتاژ، جریان و یا شکل موج الکتریکی کنترل شوند. ترانس سوئیچینگ در بسیاری از کاربردهای الکترونیکی مانند منابع تغذیه سوئیچینگ، مبدلهای DC-DC و الکترونیک قدرت استفاده میشود. نحوه تست ترانس سوئیچینگ روی برد در ویدئو آموزش داده شده است.
ترانس های سوئیچینگ هم به راحتی میتوان تست کرد. این تراس ها باید دوتا دوتا یا نهایت سه پایه به یکدیگر راه دهند.
همانطور که ویدیو فوق مشاهده میکنید این دو پایه باید به یکدیگر راه دهند و چهار پایه نیز دوتا باید به یکدیگر راه دهند.(دوتای اول و دوتای آخر)
حتما بخوانید:
تست خازن با بوق مولتی متر
خازن یک عنصر الکترونیکی است که قابلیت ذخیرهسازی و تخلیهی بار الکتریکی را دارد. این عنصر از دو صفحهی هادی (پلیت) تشکیل شده است که به طور معمول بازهای از جداکنندهی الکتریکی مانند هوا یا مادهی عایق محافظت میشوند. زمانی که یک ولتاژ به خازن متصل میشود، بار الکتریکی در صفحات آن ذخیره میشود و خازن شارژ میگیرد.
هنگامی که خازن قرار است تخلیه شود، بار الکتریکی به صورت کنترل شده از صفحات آن خارج میشود. خازن در مدارهای الکترونیکی برای ذخیرهسازی اطلاعات، فیلترینگ سیگنالها و تأخیر زمانی مورد استفاده قرار میگیرد. آموزش تصویری تست خازن با مولتی متر در ادامه آورده شده است.
قعطه الکترونیکی دیگر خازن است. خازن های با ظرفیت های متفاوت میتواند تاثیر متفاوتی روی مدار داشته باشد، پس بهتر از قبل از تست خازن های الکترونیک را از روی مدار جدا کنیم.
انجام تست سلامت خازن به دو صورت انجام میشود:
- ظرفیت
- مقدار مقاومت داخلی
اما خازن های عدسی و smd را در جایی که با ظرفیتشان مشکلی نداریم مانند خازن های ۱۰۴ و ۱۰۳ که آسیب پذیری خیلی کمتری دارند، همین که تست بوق بگیریم و اتصالی بین پایه های آنها نباشد برای تست سلامت آنها اکتفا میکند و ممکن است در هنگام تست صدای تک بوقی شنیده شود که علت آن شارژ شدن خازن می باشد.
در این برد سه آی سی برای کنترل موتور های dc وجود دارد این آی سی ها ولتاژ ده و پنج و دوازده ولت را دریافت میکنند و از آی کنترل فرمان کنترل فن های دوازده ولت را دریافت میکنند.
با انجام تست گرم اگر فن دچار مشکل بود از لحاظ ظاهری اجزا را چک میکنیم که پریدگی نداشته باشد و بین پایه VCC و GND آنها اتصال کوتاه نباشد، و باید فن را هنگامی که پیغام از میکروکنترلر میگیرند روشن کنند و حتما از آی سی ها باید تست گرم گرفته شود.
برای اینکه بفهمیم میکرو سوخته است یا نه؟ پیشنهاد میکنیم به مقاله روش تست ای سی میکرو حتما سر بزنید.
تست ترانزیستور با مولتی متر
ترانزیستور یکی از مهمترین قطعات الکترونیکی است که برای کنترل جریان الکتریکی در مدارات استفاده میشود. این قطعه از سه لایه نیمهرسانای مختلف ساخته شده است که به نامهای پایهی بیس (Base)، کلکتور (Collector) و امیتر (Emitter) شناخته میشوند.
با تغییر ولتاژ بر روی پایهی بیس، جریان الکتریکی بین کلکتور و امیتر کنترل میشود. ترانزیستور در مدارهای الکترونیکی برای تقویت سیگنال، سوئیچینگ و تولید امواج مورد استفاده قرار میگیرد.
تست ترانزیستور BJT با مولتی متر
در تست کردن ترانزستور در مدار اگر پایه های آن را نمیشناسیم، مولتی متر را روی تست دیود قرار می دهیم. سپس پراب مولتی متر را دو به دو بر روی پایه های ترانزیستور قرار می دهیم.
فقط باید در نظر داشته باشید که بین هر دو پایه ترانزیستور باید سر مثبت و منفی را تعویض کرده و مجدد تست کنیم. در هر ترانزیستور باید بین دو جفت از پایه ها عدد مشاهده شود. چنانچه بیشتر از دو عدد مشاهده کردید، ترانزیستور سوخته است.
تست ترانزیستور ماسفت با مولتی متر
ماسفت ها مشابه سرپوش برق عمل می کنند که دارای یک اتصال ورودی برای کنترل جریان برق بین دو اتصال دیگر استفاده می شود.
تست ماسفت N Channel
در تست ترانزیستور در مدار، پراب سیاه مولتی متر را روی گیت و پراب قرمز را روی سورس قرار می دهیم، (مولتی متر نباید بوق بزند) سپس پراب سیاه را به سورس و پراب قرمز را به درین متصل می کنیم. در این حالت مولتی متر باید یک عدد را نمایش دهد.
تست ماسفت P Channel
پراب قرمز مولتی متر را روی گیت و پراب سیاه را روی سورس قرار دهید. در این حالت مولتیمتر نباید بوق بزند. سپس پراب سیاه را به سورس و پراب قرمز را به درین وصل کنید. در این شرایط، مولتیمتر باید یک عدد را نشان دهد.
نحوه تست رگولاتور
رگولاتورها (Regulators) در قطعات الکترونیکی، اجزایی هستند که ولتاژ یا جریان الکتریکی را تنظیم میکنند. هدف اصلی رگولاتورها این است که ولتاژ یا جریان خروجی را در یک محدوده مشخص نگه دارند، به طوری که تغییرات در ورودی یا بار متصل شده تأثیر چندانی روی خروجی نداشته باشد.
در دستگاههای الکترونیکی، ممکن است نیاز به ولتاژ یا جریان ثابت و پایدار باشد تا قطعات و تجهیزات به درستی عمل کنند. اینجاست که رگولاتورها به کار میروند. آنها ورودی الکتریکی را تنظیم میکنند و خروجی مطابق با نیاز سیستم فراهم میکنند. ویدئو آموزشی زیر تست رگولاتور روی برد را نشان میدهد.
آموزش تست فیوز با مولتی متر
تست سلامت باتری با مولتی متر
باتری یک دستگاه الکتروشیمیایی است که قادر به ذخیره و تأمین انرژی الکتریکی برای دستگاهها و سیستمهای الکترونیکی است. باتریها معمولاً شامل یک یا چند سلول الکتروشیمیایی هستند که با ترکیبی از مواد شیمیایی، انرژی الکتریکی را تولید میکنند.
این سلولها معمولاً شامل دو الکترود (یک آند و یک کاتد) و یک الکترولیت است. در فرآیند شارژ باتری، انرژی الکتریکی از منبع خارجی (مانند برق شهری) به باتری منتقل میشود و مواد شیمیایی در داخل باتری بازسازی میشوند.
در زمان استفاده، باتری انرژی الکتریکی را به دستگاه یا سیستم متصل شده ارسال میکند. هنگامی که انرژی باتری به پایان میرسد، میتوان آن را مجدداً شارژ کرده و از آن استفاده کرد.
تست LED با مولتی متر
برای تشخیص سوختن یا سالم بودن ال ای دی مطابق ویدئو آموزشی بالا، پایه های مشخص شده را داخل پراب های PNP و NPN قرار دهید و روشن شدن LED نشانه سالم بودن آن است.
تعمیر و عیب یابی بردهای الکترونیکی یک مهارت تخصصی است.
همانطور که در ابتدا مقاله گفته شد، صرفا با در دست داشتن یک مولتی متر میتوانید تمامی قطعات الکترونیکی را تست کرده و از سالم یا خراب بودن آنها اطمینان حاصل کنید. در این آموزش سعی شد تست تمامی قطعات الکترونیکی بصورت ویدئویی آموزش داده شود.
اما اگر در انجام هر یک از این مراحل پرسش یا ابهامی داشتید، حتما در بخش نظرات با کارشناسان ما در میان بگذارید.
تعمیر و عیب یابی بردهای الکترونیکی نیازمند دانش و مهارت در این حوزه میباشد، به همین خاطر آموزشگاه فنی و حرفه ای ایده پاژ با برگزاری دوره مقدماتی تا پیشرفته الکترونیک زیر نظر اساتید متخصص این حرفه سعی دارد علاقه مندان این حرفه را آماده ورود به بازارکار کند.
دیدگاهتان را بنویسید