انژکتور چیست: مثل یک مکانیک ماهر انژکتور را بشناسید!
آیا میدانستید انژکتورها تنها در خودرو ها استفاده نمی شوند؟ از این قطعه پر استفاده در دستگاهها و سیستمهای مختلف مانند خودروها و هواپیماها تا صنایع مختلف، مانند پزشکی و شیمی، استفاده می شود. در این مقاله به بررسی کامل انژکتور ها پرداخته می شود، از انواع انژکتور ها گرفته تا مزایا و معایب آن ها و چگونگی شستشو و سرویس کردن آن بررسی می شود. در انتها مقاله شما دقیقا مثل یک مکانیک ماهر به انژکتور مسلط می شوید و دانش خود را در این زمینه بالاتر می برید و مشکلاتی که با این قطعه داشتید را به راحتی عیب یابی می کنید.
تاریخچه انژکتور (اولین انژکتور در موتورهای هواپیماها)
تاریخچه انژکتورها به اوایل قرن بیستم بازمیگردد. اولین بار در موتورهای هواپیما مورد استفاده قرار گرفتند، جایی که نیاز به کارکرد مطمئن در ارتفاعات بالا و شرایط سخت وجود داشت.
انژکتور ها در دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، انژکتورها وارد صنعت خودروسازی شدند. شرکتهایی مانند Bosch و Chevrolet از این فناوری در خودروهای سواری استفاده کردند، که این امر انقلابی در کارایی و کاهش مصرف سوخت ایجاد کرد.
با گذشت زمان، انژکتورها پیشرفتهای قابل توجهی را تجربه کردند. از نظامهای مکانیکی سنتی به سیستمهای الکترونیکی پیچیده تغییر یافتند، که این امر به افزایش دقت و کاهش آلایندگی کمک کرد.
تکنولوژی انژکتور همچنان در حال پیشرفت است. با تمرکز بر کاهش انتشار گازهای گلخانهای و بهبود کارایی، انتظار میرود که این فناوری در آینده نیز همچنان شاهد نوآوریهای بیشتری باشد.
انژکتور چگونه کار می کند؟ نقش آن در سیستم سوخت رسانی خودرو چیست؟
انژکتور در واقع یک شیر برقی است که آخرین عضو سیستم سوخت رسانی محسوب شده و وظیفه دارد سوخت را به صورت اتمیزه و پودری مانند به داخل منیفولد هوا (یا سیلندر موتور) پاشش کند.
این قطعه دو اورینگ آب بند دارد که اورینگ پایین برای آب بندی انژکتور با منیفولد هوا است. اگر این اورینگ به خوبی آب بندی نکند، از آن هوا وارد منیفولد شده و باعث رقیق شدن نسبت سوخت به هوا می شود. رقیق شدن نسبت سوخت به هوا باعث بالا رفتن دما محفظه احتراق میشود.
اورینگ بالایی نیز برای آب بندی انژکتور و ریل سوخت کاربرد دارد و اگر این اورینگ هم به خوبی آب بندی نکند، باعث نشتی سوخت از این ناحیه خواهد شد.
در بعضی از خودروها از یک عایق پلاستیکی استفاده میشود که به عنوان یک عایق حرارتی عمل کرده و جلوی انتقال حرارت به انژکتور را می گیرد.
اجزا انژکتور کدامند؟
در ارتباط با قسمت های مختلف انژکتور میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
همانطور که بالاتر اشاره شد، انژکتورها اجزای حیاتی در سیستم سوخت رسانی خودرو ها بوده و مسئول تزریق سوخت به سیلندرهای موتور هستند تا سوخت به طور موثری احتراق کند. در ادامه مقاله، به بررسی اجزا و ساختمان انژکتورها میپردازیم:
بدنه انژکتور
بدنه انژکتور عمدتاً از فلزات مقاوم در برابر فشار و حرارت ساخته میشود. آنها معمولاً از آلیاژهای فولادی یا آلومینیوم استفاده میکنند. بدنه انژکتور شامل کانکتور برقی است که برای اتصال به سیستم تزریق سوخت استفاده میشود.
سوزن انژکتور
سوزن انژکتور بخشی است که سوخت از آن عبور میکند و به سیلندرهای موتور تزریق میشود. سوزن انژکتور باید دقیقاً به بدنه انژکتور بسته شود تا هیچ فاصلهی آزادی بین آنها وجود نداشته باشد. این سوزن به صورت یک میله بلند و نازک شکل میگیرد و عموماً از فولاد ضدزنگ ساخته میشود.
نازل انژکتور
نازل انژکتور مسئول کنترل جریان سوخت است. آن به طور معمول بر روی سوزن قرار گرفته و هنگامی که سوزن انژکتور باز شده و سوخت به سیلندر تزریق میشود، شانه انژکتور نیز باز میشود تا جریان سوخت فعال شود.
فیلتر سوخت
فیلتر سوخت نقش مهمی در عملکرد انژکتور دارد. این قطعه مسئول تصفیه سوخت از ذرات و رسوبات مختلف است.
وجود فیلتر سوخت باعث جلوگیری از ورود ذرات آلوده به انژکتور و خرابی آن میشود. این فیلتر باید به صورت دورهای تعویض شود تا عملکرد انژکتور بهینه باقی بماند.
سنسور انژکتور
انژکتورها معمولاً دارای سنسورهایی هستند که اطلاعاتی از محیط و شرایط سوخترسانی را به سیستم مدیریت موتور (ECU) ارسال میکنند. این سنسورها شامل سنسورهای فشار سوخت، دما و جریان هستند.
فنر برگشت دهنده یا سلونوئید
سوله انژکتور برای کنترل زمان و میزان تزریق سوخت استفاده میشود. با اعمال جریان الکتریکی به سولنوئید، شیری درونی را باز و بسته میکند. این عمل باعث میشود سوخت به طور دقیق و در زمان مورد نیاز تزریق شود.
سولنوئیدها معمولاً با استفاده از سیستمهای الکترونیکی کنترل میشوند و به واسطه سیگنالهای الکتریکی از طریق سیستم رایانهای خودرو کنترل میشوند.
و سایر اجزا شامل: سیم پیچ، فنر برگشت، نازل خروجی، درپوش محافظ.
پایه های مثبت و منفی سوزن انژکتور
انژکتور دارای دو پایه مثبت و منفی است که پایه مثبت آن ۱۲ ولت است که از رله دوبل یا رله اصلی تامین میشود و منفی آن توسط ایسیو کنترل می شود.
یعنی زمان وصل بودن منفی انژکتور برابر زمان پاشش سوخت بوده و تنها پارامتر تنظیم کننده مقدار پاشش سوخت همین زمان وصل بودن پایه منفی انژکتور است.
وقتی که جریان برق به انژکتور می رسد سیم پیچ ها مگنت شده و نیروی مغناطیسی باعث میشود که سوزن به سمت بالا حرکت کند.
با بلند شدن سوزن از محل نشیمن خود، سوختی که با فشار تقریبا سه و نیم بار در داخل انژکتور قرار داشت از کنار سوزن عبور کرده و به صورت اسپری از محل نازل انژکتور خارج می شود. سوخت که از بالا وارد انژکتور می شود باید خیلی تمیز بوده و آلودگی نداشته باشد.
به همین دلیل از یک صافی توری مانند در قسمت ورودی سوخت به انژکتور استفاده می شود. وقتی ایسیو پایه منفی انژکتورها را قطع می کند، سیم پیچ ها خاصیت آهنربایی خود را از دست داده و نیروی مغناطیسی روی سوزن تاثیر نخواهد گذاشت.
در این لحظه فنر سوزن را به سمت پایین هل داده و در محل نشیمن خود قرار می دهد. با نشستن سوزن، پاشش سوخت قطع می شود.
نکته قابل توجه این است که سوخت داخل انژکتور باعث خنک کاری و روان کاری سوزن انژکتور می شود. الگوی پاشش سوخت خیلی مهم است و باید کاملاً مخروطی شکل و در مرکز پاشش کند تا به خوبی با هوا مخلوط شود.
در صورتی که پاشش مطابق تصویر به یک سمت انحراف پیدا کند، ممکن است با دیواره های منیفولد برخورد کرده و باعث تقطیر سوخت شده و به خوبی با هوا مخلوط نشود. در نتیجه باعث مختل شدن نحوه عملکرد انژکتور شود .
همچنین اگر مطابق تصویر مقابل به صورت خطی و مستقیم پاشش کند به خوبی با هوا مخلوط نخواهد شد.
انواع سیستم های انژکتوری
به طور کلی سیستم سوخت رسانی انژکتوری به دو دسته تقسیم می شوند:
سیستم انژکتوری مکانیکی
انژکتورهای مکانیکی در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ توسط بسیاری از تولیدکنندگان بر روی خودروهای اسپرت که عملکرد خوبی داشتند استفاده می شد.
در این سیستم انژکتوری یک پمپ پرفشار در نزدیکی مخزن سوخت قرار گرفته و سوخت را با فشار زیاد به یک انباشتگر سوخت می فرستد. این انباشتگر فشار سوخت را ثابت نگه داشته و پالس های سوختی را که از پمپ می آید به موتور می فرستد.
میزان سوخت بوسیله ی یک سوپاپ که در کنار سوخت ورودی قرار گرفته کنترل می شود. سوپاپ در زیر واحد کنترل قرار گرفته و با توجه به جریان ورودی کم و زیاد می شود. سیستم های انژکتوری مکانیکی خود به دو دسته تقسیم بندی می شوند:
سیستم انژکتوری میکانیکی کا-جترونیک
این مدل اولین نوع از سیستم های انژکتوری مکانیکی است که به وسیله کمپانی بوش اختراع شد. در این سیستم پاشش سوخت به شکل مکانیکی و پشت سرهم انجام می شود. در این مدل مانند سیستم های کاربراتوری واحد کنترل یا کامپیوتر خودرو وجود ندارد.
سیستم انژکتوری میکانیکی کا ایی جترونیک
این سیستم مشابه مدل قبل عمل می کند با این تفاوت که در پاشش سوخت که صورت پیوسته نیست و البته توسط واحد کنترل نیز مورد کنترل قرار می گیرد. البته این واحد کنترل به شکل الکتریکی نیست و سنسوری در آن وجود ندارد.
سیستم های انژکتوری الکترونیکی
سیستمهای پاشش سوخت انژکتوری ممکن است بر اساس نحوه عملکرد، ترتیب پاشش و تعداد انژکتورها متفاوت باشند. در زیر به برخی از انواع رایج سیستمهای پاشش سوخت انژکتوری اشاره خواهیم کرد:
سیستم پاشش سوخت تک نقطه ای یا SPFI
در این سیستم، سوخت از یک انژکتور وارد اتاق احتراق میشود. انژکتور معمولاً در سیلندری قرار دارد و سوخت را به صورت یک نقطه متمرکز در ورودی سوپاپ احتراقی پاشش میکند. این سیستم معمولاً در خودروهای قدیمیتر استفاده میشود.
سیستم پاشش سوخت چند نقطه ای یا MPFI
سیستم پاشش سوخت چند نقطهای، از چند انژکتور برای تزریق سوخت در نقاط مختلف سیلندر استفاده میکند. هر انژکتور به یکی از سوپاپهای سوخت متصل میشود و مقدار سوخت مورد نیاز را به طور مستقل تزریق میکند. این سیستم پاشش سوخت دقیقتر و کارایی بیشتری را نسبت به سیستم تک نقطهای ارائه میدهد.
سیستم پاشش سوخت مستقیم یا GDI
سیستم پاشش سوخت مستقیم، یا به اختصار GDI (Gasoline Direct Injection)، در آن سوخت به صورت مستقیم و در فشار بالا به داخل سیلندر تزریق میشود. در این سیستم، انژکتورها به طور مستقیم در سر سیلندر نصب میشوند و سوخت به صورت مستقیم درون سوختاخ تزریق میشود.
این فشار بالا و تزریق مستقیم سوخت باعث افزایش کارایی سوخت و کاهش مصرف سوخت در موتور میشود. همچنین، با استفاده از سیستم پاشش سوخت مستقیم، میزان آلایندههای موجود در گاز خروجی نیز بهبود مییابد.
مزایا و معایب انواع سیستم های پاشش سوخت
- سیستم پاشش سوخت تک نقطهای سادهتر است و قیمت تولید کمتری دارد، اما عملکرد و کارایی آن نسبت به سیستمهای دیگر کمتر است.
- سیستم پاشش سوخت چند نقطهای دقت تزریق سوخت بیشتری دارد و کارایی موتور را بهبود میبخشد.
- سیستم پاشش سوخت مستقیم از کارایی بالاتری برخوردار است و باعث افزایش قدرت موتور، بهبود راندمان سوخت و کاهش مصرف سوخت میشود. اما این سیستم پیچیدهتر است و هزینه بیشتری برای تولید دارد.
انتخاب سیستم پاشش سوخت انژکتوری بستگی به مشخصات موتور دارد. سیستمهای پاشش سوخت تک نقطهای، چند نقطهای و مستقیم هر کدام مزایا و محدودیتهای خود را دارند.
برای بهبود عملکرد و کارایی موتور، لازم است که نیازهای خاص خودرو و اهداف مورد نظر در نظر گرفته شود. سیستم پاشش سوخت مستقیم (GDI) با عملکرد پیشرفته و بهینهتر، میتواند کارایی موتور را بهبود بخشیده و مصرف سوخت را کاهش دهد. این سیستم همچنین مزایای ازدیاد قدرت و کاهش آلایندهها را نیز داراست.
برای درک بهتر انواع سیستم های انژکتوری، پیشنهاد میکنیم مقاله انواع سیستم سوخت رسانی خودرو را مطالعه کنید. در این آموزش توضیحاتی در مورد تفاوتهای کلیدی بین سیستمهای انژکتوری مکانیکی و الکترونیکی آورده شده است و به شما کمک میکند تا شناخت بهتری از این سیستم ها داشته باشید.
مزایا و معایب سیستم سوخت رسانی انژکتوری
کمتر خودرویی در سطح شهر می بینید که از سیستم سوخت رسانی انژکتوری استفاده نکند، اما این سیستم مزایا و معایبی نیز دارد که در این بخش به آن ها خواهیم پرداخت.
مزیتهای سیستم سوخترسانی انژکتوری
- تولید توان بیشتر : سیستم سوخت رسانی انژکتوری حجم دقیق تری از سوخت و هوا را وارد سیلندرها میکند.
- کاهش مصرف سوخت : نازل های انژکتور سوخت را بصورت پودر مانند تزریق می کند.
- کنترل میزان دقیق پاشش سوخت
- کاهش آلودگی محیط زیست : سیستم سوخت رسانی انژکتوری به صورت دقیق سوخت را تزریق میکند و مقدار سوخت مصرفی را کنترل میکند. این باعث کاهش آلودگی هوا میشود.
- حفظ تمیزی سیلندرها : در سیستم سوخت رسانی انژکتوری، سوخت به صورت مستقیم درون سیلندرها تزریق میشود، بدون اینکه با دیگر قسمتهای موتور در تماس باشد. این باعث میشود که رسوبات و آلودگیها کاهش یابند و سیلندرها تمیزتر باقی بمانند. این موضوع باعث افزایش عمر مفید موتور میشود.
معایب سیستم سوخترسانی انژکتوری
- هزینه بالا : سیستم سوخت رسانی انژکتوری پیچیدهتر و هزینه برتر از سیستمهای سوخت رسانی سنتی میباشد. این به خاطر استفاده از تکنولوژی پیشرفتهتر و قطعات مربوطه با کیفیت بالا است. همچنین، نیاز به تعمیر و نگهداری مرتب این سیستم میتواند هزینههای اضافی را ایجاد کند.
- آسیب پذیری در برابر آلودگی : انژکتورها و سیستم سوخت رسانی انژکتوری به خاطر دقت و حساسیت بالا، در برابر آلودگی و رسوبات حساس هستند. استفاده از سوخت ناخالص یا کیفیت پایین میتواند منجر به خرابی سیستم شود و نیاز به تعمیر و تعویض قطعات را به همراه داشته باشد.
- برای عملکرد هر چه بهتر نیاز به بنزین فیلتر شده دارند.
- صدا بیشتری نسبت به سیستم کاربراتوری تولید می کنند.
- پیچیدگی تعمیرات : در صورت بروز خرابی در سیستم سوخت رسانی انژکتوری، تعمیرات ممکن است پیچیده و دشوار باشد. این نیازمند تخصص فنی و تجهیزات خاص است که ممکن است باعث افزایش هزینه و زمان تعمیر شود.
ایا میشود ماشین کاربراتور را انژکتوری کرد؟ در این مقاله به بررسی کامل سیستم انژکتوری و کاربراتوری پرداختیم و نحوه تبدیل کاربراتور به انژکتور را توضیح داده ایم.
علائم خرابی انژکتور خودرو
سوزن انژکتور یک قطعه مصرفی استو بعد از مدتی استفاده دچار مشکلاتی می شود. در این بخش نشانه های خرابی انژکتور خود را توضیح می دهیم.
لرزش موتور
اگر انژکتور خراب باشد، سیلندر نمی تواند آتیش بگیرد و همین باعث میشود، در حین رانندگی موتور لرزش داشته باشد.
روشن شدن چراغ چک
روشن شدن چراغ چک میتواند دلایل متعددی داشته باشد، اما یکی از آنها همین خراب بودن انژکتور است.
خاموش شدن موتور
ممکن است انژکتور سوخت دچار گرفتی شود و مانع از پاشش سوخت به درون موتور شود. این مشکل باعث عدم شتاب گیری صحیح خودرو و مکث خودرو پس از فشار دادن کلاچ میشود.
بوی سوخت
اگر انژکتور ایراد داشته باشد، بنزین به درستی نسوخته و بوی بنزین را در خودرو حس خواهید کرد. در این مواقع حتما علت بوی بنزین را پیدا کنید.
تاخیر موتور در دور آرام
با خراب بودن انژکتور خودرو سوخت کافی دریافت نمی کند، پس دور در دقیقه هنگام دور آرام به کمتر از حد مطلوب می رسد و منجر به دور آرام یا حتی خشن می شود.
از دیگر نشانه های خرابی انژکتور میتوان به افزایش مصرف سوخت، بد استارت خوردن خودرو، کاهش عمر کاتالیست و اختلال در عمر سنسور اکسیژن اشاره کرد.
شستشو انژکتور خودرو
همانطور که گفته شد انژکتور ممکن است به دلیل وجود رسوبات و ناخالصی سوخت دچار گرفتگی شده و عملکرد صحیح خودرو را تحت تاثیر قرار دهد.
به همین دلیل تمیز کردن انژکتور بنزین اهمیت بسیاری دارد تا عمل سوخت رسانی به درستی انجام شود. با دانستن نکات لازم، شستشو این قطعه کار پیچیده نیست و بدون مراجعه به تعمیرکار خودتان این کار را میتوانید انجام دهید.
تمیز کردن سوزن انژکتور: در این مقاله نحوه باز کردن، سرویس و شستشو سوزن انژکتور بصورت مرحله به مرحله آموزش داده شده است.
انژکتور خودرو در کجا قرار دارد؟
در اغلب خودروهای درون سوز، معمولا به ازای هر سیلندر یک یا دو انژکتور استفاده میشود. انژکتورها در ورودی سیلندر و قبل از سوپاپ هوا قرار گرفته اند، چرا که برای پاشش سوخت به درون محفظه احتراق مکان مناسبی است. (گاهی سیستم پاشش سوخت درون محفظه احتراق ممکن است قرار بگیرد.)
آموزش تعمیر و عیبیابی انژکتورها برای علاقهمندان به مکانیک خودرو
در این مقاله، به بررسی مفاهیم مرتبط با انواع انژکتورها و سیستمهای سوخت رسانی انژکتوری پرداختیم. مفاهیمی چون ساختمان انژکتور، مزایا و معایب سیستم انژکتوری، انواع مختلف سیستمهای پاشش سوخت انژکتوری، و نیاز به تخصص در تعمیرات و عیب یابی انژکتورها را مورد بررسی قرار دادیم.
اگر به حوزه مکانیک خودرو و تخصص در تعمیرات و عیب یابی خودروها علاقهمند هستید، ما دوره آموزشی مکانیک خودرو فنی حرفهای را به شما پیشنهاد میدهیم. این دوره شامل آموزشهای گام به گام در زمینه مکانیک خودرو و تعمیرات پیشرفته است تا شما بتوانید مهارتهای لازم برای تعمیرات و عیب یابی انواع خودروها را یاد بگیرید.
همچنین اگر نظر یا پیشنهادی درباره مقاله دارید یا اشکالات تخصصی در محتوا مشاهده کردید، حتما در بخش نظرات برای ما ارسال کنید. انتقادات و پیشنهادات شما، ما را در ارائه محتوا ارزشمندتر یاری میکند.
11 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
من به تازگی به حوزه تعمیرات خودرو علاقه مند شدم در مورد انژکتورها شنیدم. بیزحمت یک توضیح به من بدید که انژکتور چیست و کار انژکتور چیست؟
با سلام
اگر بخوام بصورت خلاصه و کلی بگم که انژکتور چیست؟
انژکتور وسیلهای در موتور خودرو است که وظیفه تزریق سوخت را به صورت دقیق و کنترل شده به داخل محفظه احتراق انجام میدهد.
باسلام من ماشینم پژو پارس معمولی هست بخاطر خرابی سوکت انژکتور مجبور شدم بازشون کردم ولی هرکاری میکنم تک کار میکنه ۴تا سوکت برای سوزن هست ۸تا دیگه که به اینها متصر میشود را بلد نیستم درست تنظیم کنم میشه یه جوری بهم راتکارشا رسید که ماشینم تک کارنکنه ممنون میشم
سلام دوست عزیز اولا باید متخصص این کارو انجام بده ولی شما میتونین طبق اندازه سیمها و کانکتور سوخت پاشها چیدمان رو انجام بدین البته اگر مدل تعویض سوکت رو درست انجام داده باشید
سلام دوست عزیز باید متخصص این کارو انجام بده ولی شما میتونید طبق اندازه سیمها و کانکتور سوخت پاشها چیدمان رو انجام بدید،
البته اگر مدل تعویض سوکت رو درست انجام داده باشید.
باسلام در سمند xu7 جای سوکت سوخت پاشها به هم خورده است راه کار چیست از رو چی متوجهش بشیم،ممنون میشم راهنمایی کنید.
سلام و درود بهتره سیمهای بلند رو برای سوزن ۱و۴ و سیم کوتاه رو واسه سوزن ۲و۳ قرار بدید.
عالی
خیلی کامل و دقیق با توضیحات بود،ممنون
دورود
امیدوارم مقاله انژکتور براتون مفید بوده باشه.
خوب و ساده و روان
دست مریزاد
سلام مهندس
خوشحالیم مقاله برای شما مفید واقع بود.